Welke invloed hebben de natuurlijke kenmerken van hout?
Hout is een prachtig, natuurlijk materiaal en is op talloze manieren te verwerken in je tuin of huis, neem bijvoorbeeld houten schuttingen, eikenhouten traprenovatie, houten vlonderplanken of houten gevelbekleding. Wanneer je ervoor kiest om hout te gaan gebruiken in je tuin of huis, moet je er wel rekening mee houden dat hout natuurlijke eigenschappen heeft. Door deze natuurlijke eigenschappen is geen enkele houten plank, paal, traptrede of balk hetzelfde. Deze imperfecties horen nu eenmaal bij hout en maken hout ook zo’n prachtig product. Er zijn tal van verschillende houtsoorten en niet elke houtsoort is geschikt voor elk gebruik. Om de keuze voor jou wat makkelijker te maken, leggen wij je in dit artikel duidelijk uit wat je kunt verwachten van welke houtsoorten, wat de duurzaamheid van hout precies inhoudt en hoe het weer en de tijd hout kan beïnvloeden.
Natuurlijk verkopen wij uitsluitend de beste kwaliteit hout. Omdat hout vele natuurlijke eigenschappen heeft, adviseren wij je om onderstaande kenmerken en eigenschappen goed door te lezen, zodat je niet voor verrassingen komt te staan. Op natuurlijke eigenschappen van hout kunnen wij geen reclamaties uitvoeren.
De eigenschappen van hout
Je kunt alle kenmerken van hout indelen in vier verschillende hoofdeigenschappen: de natuurkundige eigenschappen (o.a. krimpen, krommingen, vlekken), de mechanische eigenschappen (zoals de sterkte en hardheid), de duurzaamheid en de brandeigenschappen van hout.
 |
 |
 |
De natuurlijke eigenschappen van hout
Scheuren door werking van hout
Zoals we eerder al gezegd hebben, is hout een natuurproduct en hierdoor werkt het hout. Je weet dit waarschijnlijk globaal al wel, maar wij leggen je graag precies uit wat dit inhoudt om latere misverstanden te voorkomen.
Helaas is het krimpen en het uitzetten bij hout niet te voorkomen. Doordat het vochtgehalte in het hout veranderd, kan het hout gaan krimpen of uitzetten. Door dit proces kunnen er oppervlakkige scheuren in het hout ontstaan. Hoe groot deze scheuren zijn, is afhankelijk van de houtsoort en de duurzaamheidsklasse. Hoe duurzamer de houtsoort is, hoe minder scheuren je kunt verwachten.
Goede montage en een goede ventilatie zorgen ervoor dat het proces van scheuren vertraagd wordt.
Daarnaast speelt ook de behandeling van de houtsoort een grote rol. Houtsoorten als Douglas Lariks, Grenen en Eiken vertonen wat meer natuurlijke scheuren bij warm weer. Wanneer het weer wat vochtiger wordt, trekken de scheuren weer dicht. Deze scheuren zeggen niets over de kwaliteit van het hout, het is nu eenmaal de natuurlijke werking.
Torderen/kromtrekken van hout
Door spanningen kan hout kromtrekken. Hiervoor zijn verschillende oorzaken, waarvan de grootste oorzaak het ongelijkmatig drogen is. Vooral palen en balken kunnen kromtrekken, doordat deze aan de bovenzijde sneller vochtig worden, terwijl de onderkant bijna niet vochtig wordt. Ook bij extreem warm weer kan hout wat wordt blootgesteld aan de zon sneller krimpen, waardoor je last kunt krijgen van tordering. Is een paal of balk kromgetrokken of heb je een kromme paal of balk ontvangen? Je kunt deze één nacht met de droge kant op de bestrating of in het gras leggen, vaak trekt deze dan weer recht. Natuurlijk zorgen wij ervoor dat je alleen bruikbare palen ontvangt.
Wanneer je order is geleverd en je hout nat is (doordat het bijvoorbeeld in de regen heeft gestaan), laat het hout dan nog even acclimatiseren. We snappen dat je het liefste meteen met je klus begint, maar wanneer je met nat hout aan de gang gaat, is de kans groter dat het krom gaat trekken. Ga je niet gelijk aan de slag? Sla het hout nooit op in warme ruimtes of in volle zonlicht. Je kunt het hout het beste in een afgedekte en afgebonden verpakking opslaan.
Hars
Veel houtsoorten bevatten harslijnen en harszakjes, dit houdt in dat deze houtsoorten harshoudend zijn. Wanneer het dan warm wordt, kunnen deze harsplekken gaan uitvloeien. Het gevolg hiervan is dat er witte of groene plekjes ontstaan op het hout. Het uitvloeien van deze plekken is niet te voorkomen, want het zit nu eenmaal van nature in hout. Maar geen zorgen: alleen het eerste jaar heb je last van harsvorming! Veel naaldhoutsoorten, waaronder Lariks Douglas en Grenen, hebben veel last van harsvorming. Ook de hardhoutsoort Keruing heeft veel last van harsvorming.
Laat de harsplekken even zitten. Ze worden dan hard en zullen grotendeels door de natuurlijke weersinvloeden weer wegspoelen. Zitten er plekken op je hout die nog niet weg willen? Dan kun je deze verwijderen met een borstel of weghalen met terpentine.
Noesten en kwasten
Noesten en kwasten zijn het perfecte voorbeeld van waarom elke houten plank, paal of traptrede uniek is. Deze kleine plekken geven aan waar de takken aan een boom hebben gezeten en horen er dus eenmaal gewoon bij. Bij Grenen en Eiken hout heb je meer last van noesten en kwasten dan bij bijvoorbeeld Vuren hout en Bankirai. Sowieso heb je bij hardhout soorten die duurder zijn vaak weinig tot geen last van noesten en kwasten.
Onze eikenhouten overzettreden kunnen ook noesten bevatten, de noesten zijn gevuld met een speciaal absorberend vulmiddel. Wanneer je de eikenhouten overzettreden gaat behandelen na het plaatsen, dan kleuren de noesten mooi mee met de rest van de overzettrede. Wil je geen noesten in je overzettreden? Dan hebben we ook overzettreden zonder noesten. Let op: onbehandeld eiken moet altijd behandeld worden, anders wordt het hout heel snel geel.
Groene plekken door impregneermiddel
Je ziet groene plekken op je naaldhout. Het eerste waar je aan denkt is: schimmel! Deze groene plekken zijn echter geen schimmelplekken. Naaldhout wordt soms onder zeer hoge druk geïmpregneerd en kan dan groene of witte sporen bevatten, dit komt door het zout in het impregneermiddel. Deze plekken kun je er licht afvegen met een bezem, maar ook door weersinvloeden zullen de groene plekjes het hout intrekken, waarna je ze niet meer ziet.
Witte of zwarte plekken in hout
Zie je witte of zwarte plekken in je hout? Dit kan oppervlakkige schimmel zijn en ontstaat wanneer nat hout op elkaar ligt. Dit kan ontstaan tijdens de productie of tijdens de opslag van hout. Je kunt deze schimmelplekjes vaak met een natte doek weghalen, maar ze verdwijnen ook vanzelf door regen of zon. De schimmelplekjes hebben geen invloed op de kwaliteit van het hout.
Kleine gaatjes in hout
Zijn er kleine gaatjes aanwezig in het hout? Dit zijn kleine pinholes en deze gaatjes zijn ontstaan door tropische insecten. De insecten zijn niet meer aanwezig in het hout en kunnen in Nederland ook niet overleven. In de loop van tijd trekken deze gaatjes dicht en hebben dan ook geen invloed op de kwaliteit van het hout.
Merg
In de kern van naaldhout bevindt zich, in de lengterichting, het merg. Dit sponsachtige weefsel wordt regelmatig verkeerd geïnterpreteerd als houtrot of veroorzaakt door insecten.
Zwarte strepen op het hout
Heel af en toe kan het voorkomen dat er hout geleverd wordt met enkele zwarte strepen. Wij doen er alles aan om dit te voorkomen, maar doordat het picken en leveren van hout gebeurd met groot transport, kunnen er door wrijving zwarte strepen op het hout terecht komen. Deze kunnen gemakkelijk verwijderd worden door het weg te schuren met schuurpapier.
een andere eenvoudige oplossing om de vlek behandelen is met ontweringswater voor Lariks en voor Eiken oxaalzuur. De vlekken zullen dan grotendeels verdwijnen.
Kan elke houtsoort in de grond?
Nee. Onbehandeld hout is niet geschikt om in de grond te plaatsen. Alle hardhout soorten zijn hier wel geschikt voor en ook geïmpregneerde houtsoorten kun je gebruiken om in de grond te plaatsen. Ga je een vlonder plaatsen aan het water? Dan gelden er andere regels. Lees onze blog over het aanleggen van een vlonder steiger zodat je de goede houtsoort kiest hiervoor.
De mechanische eigenschappen van hout: hoe sterk is hout?
Sterkte en hardheid van hout
De sterkte en hardheid van hout is iets wat enorm belangrijk is en samenhangt met de duurzaamheid van hout. De hardheid van hout is afhankelijk van massa per volume van hout. Hardhout is sterker en steviger dan zachthout soorten zoals Vurenhout en Grenenhout, en heeft daardoor ook een langere levensduur.
Houtsoorten met een hogere massa per volume, hebben doorgaans ook een hogere buigsterkte. Meer informatie over de invloed van verschillende krachten op hout, kun je hier lezen.
Hoe zit het met brand en hout?
De brand snelheid van hout
Zoals we al weten is hout natuurlijk niet brandvrij, maar het duurt wel enige tijd voordat hout volledig verbrand is. Tijdens een brand, vormt zich aan de buitenzijde van hout een houtskool laag. De snelheid waarmee dit gebeurd, is afhankelijk van de houtsoort. Bij Vurenhout gaat dit bijvoorbeeld dubbel zo snel als bij Eikenhout. Over het algemeen geldt dat de vlamuitbreiding minder snel gaat bij hardhout soorten.
De duurzaamheid van hout
Met de duurzaamheid van hout bedoelen we hoe lang een houtsoort mee gaat, niet of deze duurzaam ontwikkelt is. De duurzaamheid is afhankelijk van de houtsoort. Over het algemeen geldt dat hardhout duurzamer is dan zachthout. In welke mate een houtsoort bestand is tegen schimmels, weersinvloeden, aantasting van insecten en bacteriën, is belangrijk voor de duurzaamheid. Een houtsoort die beter bestand is tegen deze aantasting, gaat natuurlijk langer mee. Wil jij specifiek per houtsoort weten hoe duurzaam deze is? Bekijk dan onze pagina “Wat is duurzaam hout?”.
Duurzaamheid van hout verlengen door schoonmaken en onderhoud
Wil jij de duurzaamheid van je hout verlengen? Dat is zeker mogelijk. Goed onderhoud en een goede behandeling van het hout zorgt ervoor dat het hout langer mooi blijft én langer mee gaat. Je kunt je houten vlonderplanken en schuttingen bijvoorbeeld reinigen met onze universele reiniger voor hout en composiet. Doe dit twee maal per jaar voor een optimaal resultaat. Gebruik géén hogedrukreiniger wanneer je aan de slag gaat met het reinigen van je vlonder of schutting. Hiermee spuit je namelijk de houtvezels open en krijgt alg nog meer kans om te groeien.
Ben je klaar met reinigen? Dan is het belangrijk om je vlonder of schutting in de olie te zetten of te beitsen. Door je hout te beitsen of te oliën vertraag je het vergrijzingsproces en blijft je hout langer mooi. Wanneer je onbehandeld hout hebt aangeschaft, moet je deze ook altijd behandelen met een olie of beits. Zo blijft je hout langer mooi en gaat het langer mee.
Veel gemaakte fouten bij het verwerken van hout
Wanneer mensen aan de slag gaan met hout, zijn er enkele veel gemaakte fouten die ervoor zorgen dat hout minder lang mee gaat, of dat een gebouwde constructie in de loop van de tijd stuk gaat. Daarom willen wij je graag wat tips meegeven, zodat jij deze fouten niet hoeft te maken.
Niet voldoende tussenruimte
Door de werking van hout is het zeer belangrijk dat je voldoende tussenruimte aanhoudt tussen houten planken en tussen gebouwen waar je het hout aan wilt laten grenzen. Voor zachthouten soorten moet je rekening houden met een tussenruimte van 1cm, bij hardhout 8cm.
Ventilatie
Het is zeer belangrijk dat hout goed kan ventileren, zodat het gemakkelijk weer kan droogwaaien. Onder vlonderplanken moet je rekening houden met een luchtruimte van ongeveer 20 cm, bij schuttingen is dit zo’n 8 cm van het maaiveld.
Geen goede constructie
Zorg voor een goede en stevige onderconstructie en bespaar nooit op de onderconstructie. Hou onze instructies aan betreft het leggen van een vlonder of het plaatsen van een schutting. Zo weet je zeker dat jouw constructie een goede is die elke storm kan overleven!
Onderhoud is enorm belangrijk en verlengt de levensduur van je hout!
Het opslaan van hout
Vaak duurt het nog eventjes voor je aan de slag gaat met je klus, maar heb je het hout al wel in huis (of de tuin). Zorg dat je het hout opslaat in een ruimte waar niet veel zonlicht komt en waar het niet vochtig is.
Verwerken van hout
Zorg ervoor dat wanneer je hout verwerkt, het hout goed gedroogd is. Wanneer je met nat hout aan de slag gaat, is de kans groter dat dit later krom trekt.